Op weg naar een antiracistische cultuursector: “Work in progress “ 

Hoe staat je museum ervoor op het vlak van onthaal en vertegenwoordiging van gekleurde gemeenschappen?  

Omdat rechtvaardigere instellingen tot stand komen door uitwisseling en samenwerking, stellen we je vandaag het resultaat voor van een collectief project van RABKO en Africalia. RABKO is een tweetalig netwerk dat tal van artistieke en culturele instellingen in Brussel samenbrengt. Africalia ondersteunt en promoot Afrikaanse creativiteit en stimuleert tegelijkertijd het denken over diversiteitskwesties in de culturele sector. 

Aan de hand van een reeks seminars en interviews hebben deze twee organisaties de balans opgemaakt en aanknopingspunten voor verdere reflectie aangereikt. Het resultaat: Work in progress, een inspirerende gids. Het is geen kant-en-klaar handboek of uitgebreide handleiding, maar een uitnodiging tot zelfreflectie, dialoog en actie, gebaseerd op ervaringen en realiteiten uit de praktijk. Deze rijke en gedetailleerde gids bevat praktische hulpmiddelen waarmee culturele instellingen zelfkritiek kunnen uitoefenen en hun onthaal van gekleurde gemeenschappen kunnen verbeteren.  

Een methodologie om culturele praktijken te herzien 
Samen nadenken is al een actie. Nog voordat we de inhoud van de gids Work in Progress presenteren, leek het ons essentieel om de werkmethodologie van RABKO en Africalia onder de aandacht te brengen. Deze collectieve aanpak is bedoeld om andere instellingen te inspireren om een antiracistische aanpak te starten of hun aanpak te verdiepen.  

De gids is opgebouwd rond zes hoofdthema’s, die elk duidelijke vaststellingen en concrete acties bevatten: 

1. De structurele wortels van racisme in de culturele wereld begrijpen
   De gids begint met een historisch overzicht van het verband tussen cultuur en racisme. Er wordt benadrukt dat onze culturele ruimtes niet neutraal zijn en structurele discriminatie in stand kunnen houden. Daarom nodigen zij ons als actoren in de samenleving uit om een actieve verantwoordelijkheid te nemen in de strijd tegen racisme. 
2. Actie ondernemen op bestuursniveau
   De betrokkenheid van de hoogste hiërarchische niveaus is van cruciaal belang om duurzame structurele veranderingen op gang te brengen. Het is daarom belangrijk om te streven naar een inclusief wervingsbeleid, met name binnen de lagen van bestuur en directies, om zo de stem van minderheden te laten horen.  
3. Diversificatie van het personeel
   De culturele sector blijft overwegend blank, wat leidt tot een perceptievooroordeel dat bekend staat als “white gaze”. Om dit te verhelpen, stelt de gids bijvoorbeeld voor om “shadow boards” op te richten, adviesorganen bestaande uit personen uit minderheidsgroepen, die een externe blik kunnen werpen op bestuursbeslissingen.  
4. Culturele locaties herzien 
   In een opvallende interventie herinnert Véronique Clette-Gakuba eraan dat de architectuur van culturele locaties kan herinneren aan een bepaalde vorm van kolonialisme en van invloed kan zijn op de ontvangst van het publiek. Hun monumentaliteit of plechtstatigheid kan een gevoel van uitsluiting creëren.  
5. De impliciete codes van de culturele wereld aanpassen 
   Deze ruimtes zijn de hoeders van impliciete regels en gedragscodes (stilte, rust, afstand), die de toe-eigening van de ruimte door nieuwe doelgroepen kunnen belemmeren. Door deze codes te versoepelen, welwillendheid te tonen en een zekere mate van flexibiliteit in het gedrag toe te staan, kan het voor een diverser publiek gemakkelijker worden om (terug) te komen.  
6. Het programma en de partnerschappen openstellen
   “Work in progress” nodigt uit om het programma te beschouwen als een ruimte voor transformatie. Het roept op om vertrouwen te hebben in gekleurde kunstenaars, om uit de vaste programmatiepatronen te stappen en om betrokken professionals te betrekken bij artistieke keuzes. Dit vereist een zekere mate van loslaten, maar maakt het mogelijk om de diversiteit van het publiek en de creaties echt weer te geven.   

Work in Progress biedt geen kant-en-klare oplossing, maar een levendige, evoluerende aanpak die verankerd is in de realiteit. Het is een zowel reflectief als pragmatisch instrument, bedoeld om verandering teweeg te brengen in onze culturele instellingen, zodat deze een positieve weerslag hebben op een zo groot mogelijk publiek. Voor meer informatie over het werk van RABKO en Africalia kun je de gids downloaden.  

@ Photo : adrxft_